Kira gelirlerinde nelere dikkat edilmesi gerektiğini genel hatlarıyla birlikte bir önceki yazımda belirtmiştim. Aşağıda yer verdiğim sorular sıkça karşımıza çıkan hususlar olup bu hususlarla ilgili cevapları vermeye çalışacağım.
Soru 1: Kira gelirinin beyanı için mutlaka tahsil edilmesi gerekli midir?
Cevap 1: Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni (eşya) olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir. Örneğin; 2018 takvim yılında kiraya verdiği konutundan kiracı ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle mahkemelik olan ve kira gelirleri tahsilatı yapamayan kişi Mart/2019’da gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir.
Soru 2: Kira gelirini para olarak değil de ayni (eşya; altın vb.) olarak tahsil edilirse tahsil edilen kiralar nasıl paraya çevrilir?
Cevap 2: Ayın (eşya) olarak tahsil edilen kiralar, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir. Yani takdir komisyonu tarafından Emsal Bedel belirlenir.
Soru 3: Binaların dış cephelerinin reklam amaçlı kiralanması halinde elde edilen gelir nasıl vergilendirilir?
Cevap 3: Bu tür gelirler Gayrimenkul Sermaye İradı olarak kabul edilerek vergiye tabi tutulur. Ancak kat malikleri tarafından kendilerine düşen gelirleri ayrı ayrı beyan etmeleri gerekmektedir. Konut istisnasını (2018 yılı için 4.400 TL) aşmayan bir gelir söz konusuysa beyanname vermelerine gerek bulunmamaktadır. Örneğin; 20 dairelik bir apartman binası dış cephesine reklam almış ve bir yıllık 120.000 TL gelir tahsil etmiş olsun. Apartman sakinlerine daire başı 6.000 TL düşeceğinden konut istisnasını aşmaktadır. Bu nedenle her bir daire ayrı ayrı beyanname vermelidir. Ancak bir yıllık tahsil edilen gelir 40.000 TL olması halinde daire başına 2.000 TL düşeceğinden konut istisnasını aşmaması nedeniyle beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır.
Soru 4: Kira ödemeleri üzerinden yapılan Gelir Vergisi Tevkifat oranı nedir?
Cevap 4: Kamu idare ve müesseselerine, iktisadî kamu müesseselerine, sair kurumlara, ticaret şirketlerine, iş ortaklıklarına, derneklere, vakıflara, dernek ve vakıfların iktisadî işletmelerine, kooperatiflere, yatırım fonu yönetenlere, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbaplarına, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilere; mal ve hakların kiralaması yapılması halinde kiracı olan bu kişi ve kuruluşlar yaptıkları kira ödemelerinin brüt tutarı üzerinden %20 oranında vergi kesintisi yapmak zorundadırlar.
Soru 5: Kiraya verilen mesken ve iş yerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin belgelendirilmesi nasıl yapılır? Belgelendirmeyenlere ceza kesilir mi?
Cevap 5: Konutlarda her bir konut için aylık 500 TL ve üzerinde kira geliri elde edenlerin, İşyerlerinde ise işyerini kiraya verenler ile kiracıların; tutarı ne olursa olsun kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğu bulunmaktadır. Belgelendirme zorunluluklara uymayanlara özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir. Kesilecek ceza, her bir işlem için bu işleme konu tutarın %5’idir. Ancak 2019 yılı için;
– Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.900 TL’den,
– İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 980 TL’den,
– Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 490 TL’den az olmaz.
Soru 6: Emsal Kira Bedeli hangi hallerde nasıl hesaplanır?
Cevap 6: Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli” esas alınır. Buna göre;
• Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,
• Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.
Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir edilir. Edilmemişse eğer; konutun Vergi Değerinin %5’idir.Bina ve arazi dışında kalan mal ve haklarda Emsal Kira Bedeli biliniyorsa maliyet bedelidir. Bilinmiyorsa eğer; Vergi Usul Kanunu’nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek Emsal Bedelin %10’udur.
Soru 7: Binalarınmal sahiplerinin annesine, babasına, büyük annesine, büyük babasına, çocuklarına, torunlarına, kardeşlerine veya eşine ikamet etmek amacıyla tahsis edilmesi halinde Emsal Kira Bedeli hesaplanır mı?
Cevap 7: Eşine ikamet amaçlı bedelsiz konut tahsis edilirse emsal kira bedeli hesaplanmalıdır. Hesaplanan tutar üzerinden beyanname verilip vergisi ödenmelidir. Ancak diğer sayılan kişilere bedelsiz, ikamet etmek amacıyla tahsis edilen konutlara emsal kira bedeli hesaplanmaz. Ayrıca hesaplanmayan emsal kira bedeli tek konut için geçerlidir. Örneğin; mal sahibinin annesine birden fazla konut ikamet amaçlı tahsis etmesi halinde birden sonraki konutlar için emsal kira bedeli hesaplanmalıdır. Hesaplanan bu kira geliri üzerinden beyanname verilmelidir.
Soru 8: Meskenlerinikamet amacıyla kayın hısımlar ile amca, dayı, teyze, kuzen veya arkadaşlarına bedelsiz olarak tahsis edilmesi halinde kira bedeli hesaplanır mı?
Cevap 8: Emsal kira bedeli hesaplanmalıdır. Hesaplanan tutar üzerinden beyanname verilip vergisi ödenmelidir.
Soru 9: Çalışma veoturma izni alarak 6 aydan fazla süre yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de sahibi olduğu konut veya iş yerlerini kiraya vermeleri sonucu elde ettikleri kira gelirlerini beyan edecek mi?
Cevap 9: Çalışma veoturma izni alarak 6 aydan fazla süre yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir. Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef olarak tanımlanmaktadır ve bunların sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar vergiye tabi olmaktadır. Bu anlamda dar mükelleften kasıt, ikametgâhı Türkiye’de bulunmayanlar veya bir takvim yılı içinde devamlı olarak 6 aydan fazla oturmayanlardır.
Türkiye’de tevkif yoluyla vergilendirilmemiş olan konut kira geliri elde eden dar mükellefler 2018 yılı için öngörülen istisna tutarı olan 4.400 TL’nin aşılması halinde yıllık beyanname verilecektir. Mesken kira gelirleri için belirlenen istisna tutarının altında kalan kira gelirleri için beyanname verilmeyecektir.
Dar mükelleflerin Türkiye’de bulunan tevkifata tabi iş yerleri kira gelirleri için beyanname verilmeyecektir. Ancak tevkifata ve konut istisnasına konu olmayan (Örneğin; Basit Usul mükelleflerine kiralanan iş yerleri) iş yeri kira gelirleri için 2018 yılı için öngörülen istisna tutarı olan 1.800 TL’nin aşılması halinde yıllık beyanname verilecektir. İstisna tutarının altında kalan kira gelirleri için beyanname verilmeyecektir.
Soru ve Görüşleriniz İçin İletişim Adresi: [email protected]