Son zamanların en popüler konularından olan ücretli poşet uygulamasını ele almak istedim. Bazı kesimler bu uygulamayı eleştiri konusu yaparken bazı kesimler ise desteğini sürdürmektedir. 10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte kaynakların verimli olarak kullanımı ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren tüketicilere ücret karşılığında verilmeye başlanmıştır.

Söz konusu kanun hükümlerine göre, poşet için uygulanacak taban ücret 25 kuruş olarak belirlenmiştir. Ancak bu tutar Bakanlıkça oluşturulacak komisyon aracılığı ile her yıl yeniden değerleme oranı ile belirlenerek güncellenecektir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulaması ile maksadının yasaklamak olmadığı, kullanımının kısıtlanması olduğunu ileri sürmüştür. Kullandığımız plastik poşetler ortalama karada 800, denizde ise 400 yılda yok olmaktadır. Plastik poşetlerden Türkiye’de yıllık 30-35 milyar adet kullanılmaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı poşetlerden ücret alınmasıyla ülke genelinde yılda kişi başına 440 olan poşet tüketimini, 31 Aralık 2019’a kadar kişi başı yıllık plastik torba kullanımını 90’a, 31 Aralık 2025’e kadar ise 40’a indirilmesini hedeflemektedir.

Poşet ücreti tahsil edenler (taban ücret en az 25 kuruş olmalıdır.) 2019 yılı için poşet başına 15 kuruş olarak belirlenen tutarı Geri Kazanım Katılım Payı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ödemekle yükümlü tutulmuşlardır. Bu yükümlülük aşağıdaki şekilde işleyecektir:

-Poşet satış noktaları (market, mağaza vb.) tahsil ettikleri poşet ücreti üzerinden hesaplanan geri kazanım katılım payını, ürünün piyasaya sürüldüğü tarihi takip eden ayın onbeşine kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bir beyanname* ile beyan edecekler ve beyanı takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına ödeyeceklerdir.

-Katılım payının beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin Bakanlıkça tespit edilmesi halinde ise beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının bir ay içinde ödenmesi gerektiği ilgiliye tebliğ edilecektir. Ayrıca katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51’inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanacaktır.

-Süresinde ödenmeyen katılım payı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bildirimi üzerine ilgili vergi dairesince 6183 sayılı kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilecek, tahsil edilen tutarlar ise genel bütçeye gelir kaydedilecektir.

*Nasıl Beyan Edilecek?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ nın atikambalaj.csb.gov.tr adresinden kullanıcı adı ve şifre oluşturularak giriş yapılacaktır. Örneğin Ocak ayının poşet satışları için  beyanname Şubat ayının 15’ ine kadar (01-15 arası) verilecektir. Beyan edilen bu katılım payının ödemesi ise; beyan dönemini takip eden ikinci ayın sonuna kadar yapılacaktır. Yukarıda verilen örneğe göre ödeme Nisan ayının sonuna kadar yapılmalıdır. Ödenecek verginin adı; geri kazanım katılım payıdır.

Bahsi geçen uygulamadan bazı poşet grupları ise ücretten muaf tutulmuştur. Tüketiciler bu poşetleri ücretsiz olarak temin etmeye devam edeceklerdir. Ücretten muaf tutulan poşet grupları:

-Marketlerde ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda vb. açıkta satılan gıdaların hijyenini korumak amacıyla kullanılan çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, (500*350) milimetreden küçük poşetler,

-Tekstil ürünü olan çok kullanımlık poşetler,

-Petshoplardaki canlı suda yaşayan hayvan satışında ve bazı bitkilerin satışında kullanılan sapsız poşetler,

-Kuru temizleme, lostra vb. işyerleri gibi sadece hizmet verilen fakat ürün satışı gerçekleştirilmeyen yerlerde verilen poşetler,

-Kargo poşetleri ile gümrüksüz mağazalarda kullanılan özel poşetler.

Ayrıca ülkenin tamamında Bakanlıkça belirlenen esaslar uyarınca depozito sistemi uygulayan işletmeler de depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünler için söz konusu uygulamadan muaf tutulmuşlardır.

Yukarıda ayrıntılarına yer verilen düzenlemenin vergi kanunları açısından değerlendirilmesi de önem arz etmektedir. Söz konusu düzenlemeden önce plastik poşetler; market, mağaza vb. işleten mükellefler için ticari kazancın elde edilmesine yönelik bir gider mahiyetindeydi. Bu mükellefler plastik poşetlerin alımı için ödedikleri tutarları 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40/1’inci maddesine göre gelir/kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate almaktaydılar.

Yeni gelen düzenleme sonucunda ise mükelleflerin, plastik poşetlerin satışı sonucu tahsil ettikleri tutarları vergi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate almaları, tahsil ettikleri poşet ücreti üzerinden % 18 KDV hesaplayarak fatura vb. belgelerde göstermeleri gerekmektedir.** Ayrıca bu mükellefler poşetlerin satın alınması sonucu ödedikleri tutarları vergi matrahının tespitinde maliyet olarak dikkate alacaklardır. Çünkü artık bahsi geçen poşetler ticari mal niteliği kazandığından gider niteliğinde olmayıp emtia alışı gibi değerlendirilecektir. Tahsil edilen tutarlar üzerinden ödenen geri kazanım katılım paylarını ise (Geri kazanım katılım payı ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili bir gider olduğundan) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40/1’inci maddesi uyarınca gider olarak dikkate almalarının vergi kanunları açısından uygun olacağı düşünülmektedir.

Plastik poşetler petrol bazlı olmaları sebebiyle kısa sürede atık haline geldiğinden kullanımı doğaya zarar vermektedir. Bu nedenle halkımız öncelikle poşet ücretli mi olur diyerek karşı çıksa da ilerleyen süreçte bez torbaların kullanımının artması, doğayı korumanın daha önemli olduğu bilincinin yerleşmesiyle birlikte ücretli poşet uygulamasına desteğin arttığı kanaatindeyim.

**Bakanlık tarafından belirlenen poşet taban ücreti olan 25 kuruş KDV dâhil bedeldir. Dolayısıyla fiyatı 25 kuruş olan bir poşetin KDV’si iç yüzde yöntemi ile hesaplanacaktır. Hesaplama: 0,25/1,18=0,21 (KDV Hariç Tutar) 0,21*0,18=0,04 (KDV Tutarı)

Soru ve Görüşleriniz İçin İletişim Adresi: [email protected]